Πληροφορίες
Η απώλεια μαλλιών είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί εξίσου άνδρες και γυναίκες.
Φυσιολογικά χάνουμε καθημερινά 100-150 τρίχες, οι οποίες ανανεώνονται. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όλες οι τρίχες της κεφαλής αλλά και του υπολοίπου σώματος δε βρίσκονται στο ίδιο στάδιο ανάπτυξης (αναγενές, καταγενές, τελογενές). Έτσι, οι γηρασμένες τρίχες (τελογενές στάδιο) πεθαίνουν και πέφτουν ενώ στη θέση τους δημιουργούνται νέες τρίχες (αναγενές στάδιο). Όσο το ισοζύγιο αυτό διατηρείται σταθερό, η πυκνότητα των μαλλιών παραμένει αμετάβλητη. Όταν όμως οι τρίχες που πέφτουν είναι περισσότερες από το φυσιολογικό και δεν αντικαθίστανται από ισάριθμες νέες, τότε αρχίζει η αραίωση των μαλλιών και οδηγούμαστε σε μια κατάσταση που λέγεται αλωπεκία.
Υπάρχουν διαφορετικές μορφές αλωπεκίας και πολλοί παράγοντες (κληρονομικοί, ορμονικοί, περιβαλλοντικοί) μπορεί να οδηγήσουν σε αλωπεκία.
Η πορεία και η εξέλιξη των αλωπεκιών ποικίλλει. Υπάρχουν μορφές στις οποίες ο οργανισμός αποκαθιστά το πρόβλημα με ή χωρίς θεραπευτική παρέμβαση (π.χ. γυροειδής αλωπεκία), ενώ σε άλλες περιπτώσεις η απώλεια των τριχών συνοδεύεται από ίνωση του γύρω δέρματος και ουλοποίηση των θυλάκων (ουλωτικές αλωπεκίες) με αποτέλεσμα η απώλεια να είναι οριστική και μόνιμη. Για το λόγο αυτό, η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη έναρξη της κατάλληλης θεραπείας μπορεί να σταματήσει την τριχόπτωση και να αποκαταστήσει το πρόβλημα της απώλειας τριχών.
Παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε προσωρινή ή μόνιμη απώλεια τριχών και στην εμφάνιση αλωπεκίας είναι:
- Κληρονομικότητα
- Λοιμώξεις π.χ. οι μυκητιάσεις του τριχωτού
- Αυτοάνοσα νοσήματα όπως ο δισκοειδής ερυθηματώδης λύκος και η δερματομυοσίτιδα
- Φλεγμονώδεις παθήσεις π.χ. θυλακίτιδες, χηλοειδής ακμή, σαρκοείδωση.
- Ορμονικές διαταραχές όπως παθήσεις του θυρεοειδούς, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων, καταστάσεις που οδηγούν σε υπερπρολακτιναιμία (π.χ. αδενώματα της υπόφυσης). Επίσης ,οι ορμονικές μεταβολές που παρατηρούνται κατά την κύηση ή την εμμηνόπαυση μπορεί να οδηγήσουν σε τριχόπτωση.
- Μεταβολικοί παράγοντες όπως η αναιμία και η έλλειψη βιταμινών ή σιδήρου.
- Φάρμακα όπως χημειοθεραπευτικοί παράγοντες αλλά και αντισυλληπτικά, ρετινοειδή, αντικαταθλιπτικά και φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υπέρτασης.
- Νεοπλάσματα του δέρματος όπως ακανθοκυτταρικό και βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα ή δερματικό λέμφωμα.
- Τραύματα, εγκαύματα, χειρουργικές επεμβάσεις
- Εξαντλητικές δίαιτες με απώλεια πολλών κιλών σε μικρό χρονικό διάστημα.
- Stress
Εποχιακή τριχόπτωση: Δεν πρόκειται για πραγματική μορφή αλωπεκίας αλλά για ένα παροδικό φαινόμενο που εμφανίζεται συνήθως τους φθινοπωρινούς μήνες και σπανιότερα την άνοιξη. Χαρακτηρίζεται από αυξημένη απώλεια τελογενών τριχών, οι οποίες επανεκφύονται και επομένως δεν προκαλείται αραίωση.
Ανδρογενετική αλωπεκία (φαλάκρα): Πρόκειται για πολυγονιδιακή νόσο που κληρονομείται από τον ένα ή και τους δυο γονείς. Διακρίνεται σε ανδρικού και γυναικείου τύπου.
Στους άνδρες, η ανδρογενετική αλωπεκία εκδηλώνεται σε οποιαδήποτε ηλικία, από την εφηβεία ή αργότερα κατά την ενήλικο ζωή. Η απώλεια των τριχών και η αραίωση αφορά τους κροτάφους, το άνω μέρος του κρανίου (βρεγματική χώρα) και την κορυφή και μπορεί να οδηγήσει σε οριστική απώλεια όλων των τριχών στο ανώτερο μέρος της κεφαλής(φαλάκρα).
Στις γυναίκες, εμφανίζεται συχνότερα μετά την εμμηνόπαυση και εκδηλώνεται σαν διάχυτη αραίωση στο ανώτερο μέρος της κεφαλής. Η μετωπιαία γραμμή του τριχωτού διατηρείται στις γυναίκες σε αντίθεση με τον ανδρικό τύπο, στον οποίο η μετωπιαία γραμμή οπισθοχωρεί.
Γυροειδής αλωπεκία: Πρόκειται για μια μορφή απώλειας τριχών που χαρακτηρίζεται από μια ή περισσότερες, στρογγυλές συνήθως πλάκες χωρίς καθόλου τρίχες. Οι πλάκες εντοπίζονται σε οποιαδήποτε περιοχή φέρει κανονικά τρίχες, όπως το τριχωτό της κεφαλής, το γένειο, τα φρύδια ή οι βλεφαρίδες.
Προσβάλει εξίσου άνδρες και γυναίκες και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
Η αιτία της γυροειδούς αλωπεκίας είναι άγνωστη, έχει όμως συσχετιστεί με καταστάσεις stress. Πρόκειται για ένα ανοσολογικό φαινόμενο κατά το οποίο ο οργανισμός επιτίθεται στους θυλάκους των τριχών και τους καταστρέφει.
Τις περισσότερες φορές, ο ίδιος ο οργανισμός αποκαθιστά το πρόβλημα και οι τρίχες επανεκφύονται. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου οι πλάκες αυξάνονται σε αριθμό και μέγεθος και μπορεί να καταλάβουν ολόκληρη την κεφαλή (ολική αλωπεκία) ή και το σώμα (καθολική αλωπεκία).
Στόχος της θεραπείας είναι να καταστείλει αυτήν την “αδικαιολόγητη” επίθεση του οργανισμού και να διεγείρει την επανέκφυση των τριχών.
Τελογενής τριχόρροια: Πρόκειται για την παροδικά αυξημένη απόπτωση τελογενών τριχών. Οι ασθενείς παραπονούνται για αυξημένη καθημερινή απώλεια τριχών, ιδιαίτερα κατά το λούσιμο ή το χτένισμα.
Μη ισορροπημένη διατροφή, εξαντλητικές δίαιτες, αναιμία, stress, παθήσεις του θυρεοειδούς, φάρμακα, σοβαρά νοσήματα ή χειρουργικές επεμβάσεις καθώς και ο τοκετός είναι κάποιες από τις αιτίες που μπορούν να οδηγήσουν σε αυξημένη τριχόπτωση.
Το φαινόμενο είναι συνήθως παροδικό και το πρόβλημα αποκαθιστάται εντός λίγων μηνών. Όμως, εάν το αίτιο εμμένει και δεν αντιμετωπιστεί, τότε οι τρίχες σταδιακά γίνονται λεπτότερες και μπορεί να μην υπάρξει πλήρης επανέκφυσή τους.
Η διάγνωση γίνεται με την κλινική εξέταση. Η γιατρός εξετάζει το τριχωτό με το δερματοσκόπιο, ελέγχει το βαθμό της απώλειας και καθορίζει το είδος της αλωπεκίας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν υπάρχει υποψία ειδικών νοσημάτων π.χ. θυλακικός λειχήνας ή ερυθηματώδης λύκος μπορεί να γίνει διαγνωστική βιοψία του τριχωτού προκειμένου να τεκμηριωθεί η διάγνωση.
Το τριχοριζόγραμμα είναι μια εξέταση που προσδιορίζει το ποσοστό των αναγενών, τελογενών και δυστροφικών τριχών και είναι βοηθητικό σε επιλεγμένα περιστατικά.
Τέλος, εργαστηριακές εξετάσεις για υποκείμενα νοσήματα που συνδέονται με την τριχόπτωση είναι δυνατό να συστηθεί από τη γιατρό στα πλαίσια διερεύνησης των πιθανών αιτιών που οδηγούν σε τριχόπτωση.
Η θεραπεία στοχεύει στο να ανακόψει την απώλεια τριχών και να διεγείρει την επανέκφυσή τους.
Τοπικοί παράγοντες υπό τη μορφή λοσιόν, σαμπουάν ή κρέμας και συστηματική θεραπεία υπό τη μορφή χαπιών μπορεί να συστηθεί κατά περίπτωση.
Υποκείμενα νοσήματα, όπως σιδηροπενική αναιμία ή θυρεοειδοπάθειες πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου να σταματήσει η τριχόπτωση.
Συμπληρώματα διατροφής ενισχύουν την ανάπτυξη των τριχών και είναι χρήσιμα σε ορισμένες περιπτώσεις.
Ενδοβλαβικές διηθήσεις ή μεσοθεραπεία τριχωτού με φαρμακευτικούς παράγοντες που εισάγονται τοπικά με τη βοήθεια ειδικών βελόνων έχουν ένδειξη σε ορισμένες μορφές αλωπεκίας.
Τέλος, σε περιπτώσεις όπου η αλωπεκία συνδέεται με ειδικές παθήσεις του δέρματος όπως ο ερυθηματώδης λύκος, γίνεται θεραπεία της υποκείμενης νόσου, η οποία ανακόπτει την απώλεια των τριχών.